Osmanlı'nın hudut birlikleri: Akıncılar

Sınırlarımızı korumak için özel birlikler kuruluyor. Osmanlı döneminde hudut birliklerimiz efsanevi akıncılardı. Ancak bunların günümüzden en önemli farkları şimdi kurulması düşünülen birlikler müdafaaya yönelikken, akıncıların taarruz kuvvetleri olmalarıydı.

ÖNCÜ BİRLİKLER
Akıncılar, Rumeli'de serhat boylarına yakın yerlerde otururlar ve zaman zaman düşman topraklarına akınlar yaparlardı. Akıncılar güçlü ve genç yiğitlerden seçilirdi. Akıncı adayı ocağa girebilmek için kendine güvenilir birini kefil göstermek mecburiyetinde idi.

Mihaloğulları, Evrenosoğulları, Turahanoğulları ve Malkoçoğulları gibi meş­hur akıncı aileleri vardı. Mihaloğulları Sofya'da, Evrenosoğulları Arnavutluk ve Yunanistan'da, Malkoçoğulları Silistre civarında, Turahanoğulları ise Mora'da bulunurlardı. Akıncılar da bu akıncı ailelerinin adıyla anılırlardı. Bu akıncı ailelerinin emri altındaki akıncılar Rumeli'deki ilk fetihleri yapan birliklerdi.

Akıncılara, vergi muafiyetinin dışında herhangi bir ücret, silah ve teçhizat verilmiyordu. Akıncılar, savaş sırasında ele geçirdikleri ganimetlerle geçiniyorlardı. Silahları genelde kısa kılıç, bozdoğan denen topuz, zırh, kalkan ve mızraktan, çok ender olarak da yay ve oktan oluşuyordu. Akıncıların en önemli silahları özel olarak yetiştirilmiş atlarıydı. Her akıncının bir de yedek atı vardı.

Sefer zamanı akıncılar padişahın çağrısı üzerine kendi komutanlarının emri altında, belirlenen toplanma yerlerine gelirlerdi. Saldırılacak ülkeye ilk olarak akıncılar gönderilirdi. Akıncılar ordunun öncü birlikleriydiler. Genelde ordudan iki üç günlük mesafede önden giderlerdi. Akıncılar düşman topraklarında keşif faaliyetlerinde bulunurlar, ordunun geçeceği yol, geçit ve köprüleri emniyete alırlardı. Yaka­ladıkları esirlerden aldıkları bilgilerle orduya istihbarat sağlarlardı.

DÜŞMANIN KORKULU RÜYASI
Akıncılar girdikleri ülkelerde küçük gruplara ayrı­larak yağma ve tahrip faaliyetlerinde bulunurlardı. On bin kişilik bir akıncı birliği beşer kişilik iki bin vurucu tim hâlinde düşman ülke­sine girerek, her tarafı tahrip edip, korku salardı. Küçük bir­likler hâlinde oldukları için yakalanmaları ve engellenmeleri de kolay değildi.

Fatih döneminde Venedik'le savaşılırken akıncılar Tagliamento ve İsonzo nehirleri arasındaki ovaları bir ateş denizine çevirip, İstirya Alpleri'ne kadar her yerde korku ve dehşet salmışlardı. Akıncılar temas ettikleri tüm ülkeleri ateş ve kılıçla harap ederlerdi. Akıncılara direnmek neredeyse mümkün değildi. Asla düzenli bir mücadeleye girişmezler, med-cezir gibi gidip gelirlerdi.

16. Yüzyıl'ın sonlarından itibaren Avrupa'da askeri sis­temde bazı tarihçiler tarafından "askeri devrim" diye adlandırılan değişiklikler meydana geldi. Tüfeğin kullanılışlı hâle gelmesiyle, dikdörtgen hâlinde oluştu­rulmuş kontramarş taktiği izleyen tüfekli piyade birlikleri mu­harebelerde ateş gücü üstünlükleriyle çok etkili oldular. Yeni askeri sistem gereği ok ve kılıçla savaşan süvarinin yerini tü­fekli piyade aldı. Osmanlı ordusunun ağırlığını teşkil eden Tımarlı Sipahiler ve akıncılar Avusturya piyadesi karşısında etkisiz kaldılar. Bu yüzden zamanla akıncı ve Tımarlı Sipahi birliklerinin yerini Saruca-Sekban adı verilen tüfekli piyade birlikleri aldı.

Erhan Afyoncu