OSMANLI DEVLETİ’NDE FİKİR AKIMLARI
20. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin yıkılışını engellemek için bazı Osmanlı aydınları tarafından aşağıdaki fikir akımları öne sürülmüştür. Bu fikir akımlarını kısaca anlatmaya çalıştım. Umarım faydanıza olur.
Osmanlıcılık:
Milliyetçilik, ulusçuluk düşüncelerine karşı çıkmıştır.
“Dil, din, ırk farkı gözetmeksizin Osmanlı sınırları içinde yaşayan herkes Osmanlı vatandaşıdır.” Fikri esas alınmıştır.
Genç Osmanlılar Cemiyeti (Jön Türkler) tarafından savunulmuştur.
Osmanlı Devleti’nin bütünlüğünün korunması amaçlanmıştır. Bu amaçla Mebuslar Meclisi’nde azınlık vekillere de yer verilmiştir.
Ulusçuluk hareketlerinin güç kazanmasıyla beraber etkinliğini kaybetmiştir.
Azınlıkların bağımsız olması ve Balkan Savaşları ile bu fikir önemini yitirmiştir.
İslamcılık (Ümmetçilik-Panislamizm):
“Bütün Müslümanların, halifenin etrafında toplanması gerekliliği” ilkesi esas alınmıştır.
Daha çok 2. Abdülhamit döneminde 1. Meşrutiyet’e son verilince uygulanmaya başlanmıştır.
Osmanlı sınırları dışındaki Müslüman toplumların sömürge durumundan kurtarılması amaçlanmıştır.
I.Dünya Savaşı’nda Arapların İngilizlerle işbirliği yapması sonucu önemini yitirmiştir. Hal böyle olunca Milliyetçilik önem kazanmıştır.
Türkçülük (Pantürkizm-Turancılık):
“Devlet; ancak dili, dini, soyu ve ülküsü bir olan toplumla ayakta durabilir” düşüncesine dayanmaktadır.
Bu fikir akımıyla Türk birliğinin kurulması amaçlanmıştır.
II. Meşrutiyet döneminde İttihat Terakki Cemiyeti tarafından iç ve dış politikada uygulanmıştır.
Yeni Türk devletinin temel ideolojilerinden biri olmuştur.
Batıcılık:
Batılılaşma ilk olarak askeri alanda başlamıştır.
II. Meşrutiyet döneminde bir düşünce akımına dönüşmüştür.
Batıcılar, Osmanlı Devleti’nin ancak Avrupa tarzı kurumlarla yıkılmaktan kurtarılabileceğini savunmuşlardır.
Batıcılık, yeni Türk devletinin temel ideolojilerinden biri olmuştur.
Adem-i Merkeziyetçilik(Federalcilik):
“Merkezi yönetimin bazı yetkilerinin yerel yönetimlere bırakılması” düşüncesini savunmuştur.
Prens Sabahattin en önemli savunucusu olmuştur.
Arama sözcükleri: 20. yüzyılda Osmanlı, fikir akımları, yıkılıştan kurtarma düşünceleri, Osmanlıcık fikri nedir, adem i merkeziyetçilik nedir, jön Türkler akımı, Osmanlı Tarihi
