Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün talimatıyla hareket geçen Devlet Denetleme Kurulu, eski Cumhurbaşkanlarından Turgut Özal’ın ölümüyle ilgili başlattığı araştırmayı bitirdi. Sonuç: Ürkütücü…
DDK’nın hazırladığı 44 sayfalık raporun hülasası: Turgut Özal’ın öldürülmüş olabileceği. DDK bunun ortaya çıkması için feth-i kabir yani mezarın açılıp otopsi yapılmasını istiyor.
Bu istek resmi makamlarca nasıl yankı bulacak, otopsi yapılacak mı? Bunu önümüzdeki günlerde göreceğiz. Otopsi yapılır veya yapılmaz. Ölüm sebebi belli olur veya olmaz. Bunlar bir kenara, Turgut Özal’ın öldüğü yıl olan 1993 yılına geri dönüp, Özal’ın ölümü öncesi ve sonrasında yaşanan olayların çok daha önemli ve bir o kadar da, hepsinin tek tek ele alınması gerektiği kanaatini taşıyorum.
Son yıllarda kürt sorunu tartışmalarının alevlenmesi ve PKK’nın yeniden gündeme gelmesi, 1993 yılını daha da önemli kılıyor bence.
1992 yılında Turgut Özal Güneydoğu ile ilgili olarak Cumhurbaşkanlığı sözcüsü Kaya Toperi ve başyaveri kurmay Albay Arslan Güner’e, 10 sayfalık bir Kürt Raporu hazırlattı.
Özal raporu 13 Mart 1992 tarihli MGK’da gündeme getirdi ve af dahil siyasi-sosyal çözümlere değindi.
Aynı günlerde ilginç bir biçimde şiddet eylemleri had sayfaya vardı. PKK bir yerden düğmeye basılmış gibi devletin en tepesinde af, siyasi-sosyal çözüm konuşulduğu bir dönemde bu konuşmaları provoke edercesine eylemlerine hız verdi. 1992 Nevruz’unda bölge halkını “kitlesel ayaklanma” çağrısı ile kışkırttı ve Mart 1992’de tarihin en kanlı Nevruz’unu yaşadık.
İki günde resmi kayıtlara göre 57, sivil toplum kuruluşlarına göre 113 kişi hayatını kaybetti.
Turgut Özal o günlerde ANAP Milletvekili Adnan Kahveci’ye de aynı konuda rapor hazırlaması için görev verdi. Adnan Kahveci bir süre Güneydoğu’da inceleme yaptı ve “Kürt Sorunu Nasıl Çözülmez?” başlıklı raporunu Mayıs 1992’da Turgut Özal’a sundu. Adnan Kahveci raporunda diyordu ki: “Askeri çözümle ülke çözüme ulaştırılamamıştır. Bugün Kürt sorunu siyasal bir kriz halini almıştır. Çözüm için cesur adımlara ihtiyaç vardır. Bu nedenle Kürt realitesi, Kürt kimliği ve dili hızla kabul edilerek Kürtlerin siyasal hakları verilmelidir. Bu durum Türkiye’de demokrasiye ufuklar açmakla kalmayıp PKK gibi terör örgütlerine olan halk desteğini de ortadan kaldıracaktır.”
Cumhurbaşkanı Özal Kürt sorununu çözmek için uğraştıkça nedense şiddet eylemleri artıyordu. Adnan Kahveci’nin raporu 27 Ağustos 1992 tarihli MGK’da tartışıldı ve Özal GAP Televizyonunda Kürtçe yayın yapılmasını istemişti. Ve ardından Türkiye’de derin bir el PKK aracılığıyla bazen bölge halkını kurşuna dizerek bazen güvenlik güçlerine saldırarak Kürt – Türk çatışmasını sağlayacak kanlı eylemlerin dozunu arttıracaktı.
Şimdi tarihe küçük bir yolculuk yaparak, Özal’ın ölümü öncesi ve sonrasında meydana gelen olaylara kısaca bakalım. Özal 1992 yılının mart ayında MGK’da kürt raporunu gündeme getiriyor. Mart ayından sonra yaşananlar:
11 Haziran 1992: Bitlis Tatvan’da Köy minibüsü durduruldu minibüs kurşuna
dizildi, 13 köylü öldü.
27 Haziran: Silvan Yol aç Köyü Cami cemaati kurşuna dizildi. 10
köylü öldü..
18 Ağustos: Şırnak’da olaylar çıktı. İçişleri bakanı İsmet Sezgin
olayı “300 PKK’lı şehri bastı” diyerek duyurdu. 3 gün süren
olaylarda şehir harabeye döndü. Ölü ve yaralıların kesin rakamı hâlâ
bilinmiyor.
5 Eylül: Bingöl Genç karayolunda araçtan indirilen 7 kişi öldürüldü.
13 Eylül: Şemdinli’de Jandarma Karakolu basıldı, 15 er şehit oldu.
15 Eylül: Batman Kozluk ilçesi köy minibüsü bombalandı, 10 köylü
öldü.
29 Eylül: Irak sınırındaki Derecik karakolu basıldı 27 askerimiz
şehit oldu.
1 Ekim: Bitlis’in Cevizdalı köyünde 30 kişi öldürüldü.
20 Ekim: 72 yaşındaki Kürt yazar Musa Anter Diyarbakır’da öldürüldü.
Ve bu olaylar sonunda Silahlı Kuvvetler Peşmergelerle birlikte
Hakurk operasyonunu başlattı. İlk defa peşmergelerle ortak harekât
Yapılıyordu. Ardından Bingöl ve Diyarbakır’da PKK kampları havadan bombalandı.
150 PKK’nın öldüğü açıklandı.
24 Ocak 1993: PKK-Devlet ilişkisini inceleyen bir kitap
hazırlığındaki Gazeteci-yazar Uğur Mumcu evinin önünde öldürüldü.
5 Şubat: ”Kürt Sorunu Nasıl Çözülmez” isimli raporu hazırlayan Adnan
Kahveci şüpheli bir trafik kaza geçirdi ve eşiyle birlikte vefat
etti. (Adnan Kahveci ANAP içinde çok büyük bir kitlenin desteğiyle genel başkanlığa hazırlanıyordu. Yanına çok yakın arkadaşı süper vali rahmetli Recep Yazıcıoğlu’nu da alacaktı. Yazıcıoğlu’da Kahveci’nin ölümünden 10 yıl sonra yine şüpheli bir trafik kazasında öldü.)
17 Şubat: Jandarma Genel Komutanı Org. Eşref Bitlis’in helikopteri
Ankara yakınında düştü. Helikopterdekilerden kurtulan olmadı. Eşref
Bitlis vefatından bir hafta önce Suriye, İran ve Irak dışişleri
bakanlarıyla PKK’nın bitirilmesi için görüşmeler yapmıştı.
17 Nisan: Cumhurbaşkanı Turgut Özalsabah saatlerinde kalp
yetmezliği sebebiyle vefat etti. Özal ölümünden iki ay önce
Başbakan Süleyman Demirel’e Kürt sorununun çözümüne dair önerileri
içeren bir mektup göndermiş, mektubunda çözüme yönelik siyasi-sosyal
önerilerini sıralamıştı. Turgut Özal’ın ölümü hâlâ tartışılmaya
devam ediyor ve çoğu kimse bunun bir suikast olduğuna inanıyor.
16 Mayıs: Süleyman Demirel Cumhurbaşkanı seçildi.
24 Mayıs: Bakanlar Kurulu 25 Mayıs’ta af gündemiyle toplanacaktı. Ama
o gün Bingöl’de terhis olan 33 er şehitedildi. Erler silahsız ve
korumasız sivil bir araçla yola çıkarılmıştı. PKK’nın bu durumu
önceden istihbarat aldığı o gün de söylenmişti. Şimdi Ergenekon
Davası ile bunun PKK’ya bir gün sonra toplanacak Bakanlar Kurulu’nu
provoke etmek için bilgi sızdırıldığı hem canlı tanıkları hem de
davadaki belgelerle anlatılmaya devam ediyor.
15 Haziran: Tansu Çiller ilk kadın başbakanımız oldu.
15 Haziran: Bitlis’te 9 vatandaşımız iki köye yapılan roketatar
saldırısı ile öldürüldü.
2 Temmuz: Sivas’ta Madımak Oteli ateşe verildi 37 Alevi vatandaşımız
yanarak veya dumandan boğularak can verdi.
5 Temmuz: Erzincan’ın Başbağlar Köyü basıldı 33 kişi katledildi. Köy
Sünni bir köyümüzdü.
4 Ağustos: Bitlis Mutki otobüsü tarandı 15 kişi öldürüldü.
4 Eylül: Batman’daki olaylarda DEP Milletvekili Mehmet Sincar ve DEP
İl Yöneticisi öldürüldü.
10 Ekim: Başbakan Tansu Çiller Viyana’da “İspanya tecrübesinden (Bask
Modeli) biz de yararlanacağız” dedi.
11 Ekim: Cumhurbaşkanı Demirel Başbakan Tansu Çiller’i yanıtları
“Çözümü İspanya’da arama” dedi.
22 Ekim: Diyarbakır Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Bahtiyar
Aydın Tugay komutanlığı bahçesinde alnından vurularak öldürüldü.
Başlatılan operasyonda Lice’nin üzeri siyah dumanlarla kaplandı.
Lice’yi giriş çıkışlar yasaklandı. (Bugün Bahtiyar Aydın’ın öldürülmesi
konusunda yeniden araştırma başlatıldı.)
27 Ekim: Lice olayları sonrasında daha önce Kürtçe yayından, Bask
Modelinden bahseden Başbakan Tansu Çiller şahinleşti ve “Ya bitecek
ya bitecek!” dedi.
31 Ekim: Tansu Çiller “Terörün dıştaki ve içteki kaynaklarını
Kurutacağız” dedi.
3 Kasım: Tansu Çiller “Elimizde PKK’ya yardım eden 60 Kürt
İşadamının listesi var. Devlet PKK ile olduğu gibi PKK’ya mali
destek sağlayanlarla da her biçimde mücadele edecektir” dedi.
Bu açıklamalardan sonra bazı Kürt işadamları öldürüldü. Bazıları
da rüşvet vererek canlarını zor kurtardı.
4 Kasım: Orgeneral Eşref Bitlis'in şüpheli ölümünden sonra Mart 1993'te bu olayı protesto etmek için Jandarma Komutanı Binbaşı Ahmet Cem Ersever askerlikten istifa etti. Ersever daha sonra, Celal Talabani'nin ihanetleri, PKK ilişkileri, Güneydoğu'daki gerçek durum, köy korucuları, itirafçılar, faili meçhul cinayetler hakkında birçok açıklamada bulundu. "Güneydoğu Anadolu'daki olayların gerçekleri Türk milletinden gizleniyor" dedi. Ve 4 Kasım 1993'te elleri önden bağlanmış kafasına iki el ateş edilmiş cesedi, Ankara Elmadağ ilçesi çıkışında bulundu.
Yukarıdaki olaylara 2012 yılından bakıp tahlil ettiğimizde, bu olaylardan ve ölümlerden kimler yararlandı. Hangi siyasilerin ölümüyle, hangi siyasi figürlerin önü açıldı. Görmemiz mümkün.
Ayrıca PKK ve kürt sorununun o yıllarda çözülmeyerek bugünlere kadar, Türkiye’nin sırtında bir kambur olması kimin-kimlerin işine yaradı. Bunu da değerlendirmek ve geçmişe bakarak, geleceğe bir yön çizmek gerek.