ABD ve İsrail’in Ortadoğu kaygıları; Arap-İsrail savaşının bittiği Ortadoğu’da, rehavet dönemine girileceği ümidi yeşerirken birden bire yeniden alevlendi. Bunun sebebi 1979 yılındaki İran İslam Devrimiydi. Ortadoğu’da büyük bir müttefikini kaybeden ikili, devrimle eşgüdümlü planlarını devreye sokarak-Saddam Hüseyin’in CIA operasyonuyla Irak’ın başına geçmesi-8 yıl sürecek gibi görünmesine rağmen, artık bu topraklarda kanın durmadan akacağının işareti olan İran-Irak Savaşı’nı başlattılar.
Savaşlar ve operasyonlar birbirini izlerken, Irak’ta yaşananlarla birlikte Türkiye ön planda olma ve bölgeyi kontrol etme arzusunu hep taşıdı. Bu refleksle, Saddam’ın düşmanı iki kürt lideri her zaman himayesinde tuttu. Mesut Barzani, Celal Talabani.
Saddam iki kürt lideri K. Irak’a hapsetmesine rağmen, Türkiye ceplerine kırmızı pasaport koyarak, dünyaya kendi topraklarından açılmasını sağladı. Bunu yaparken de, sandı ki; K. Irak’ı Talabani ve Barzani aracılığıyla kontrol altında tutacak.
İki grubun peşmergelerini de Türk askerleri eğitti. ABD’den gelen askeri ve lojistik yardım Türkiye üzerinden kendilerine ulaştı. Kısaca Türkiye olmasa, bugün Irak’ın cumhurbaşkanı olan zat ne hayatta olur. Ne de K. Irak’ta kürt hakimiyeti mümkün olurdu. Varlıklarını Türkiye Cumhuriyeti’ne borçlu olan bu iki siyasi figürün Türkiye’ye teşekkürü nasıl oldu malum.
PKK’yı her zaman desteklediler. Ve topraklarında bulunmalarına göz yumdular. Türkiye’deki kürt vatandaşlarını zaman zaman kışkırttılar.
Her zaman söyleriz. “Koskoca Türkiye Cumhuriyeti” diye.
İşte bu koca devlet iki kıçı kırık peşmergeyi avucunda tutamadı.
Adamların başı ayrı, kıçı ayrı oynuyor. Bir Türkiye’ye, bir ABD’ye, bir Rusya’ya göz kırparak, ‘gemisini yürüten kaptan’ misali bugüne kadar geldiler. Ve daha da önemli şahıslar oldular. Artık Irak için vazgeçilmezler. Biri cumhurbaşkanı oldu, diğeri ise bağımsız devlet kuruyor/kurdu.
Bugün BOP eşbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, Ortadoğu’daki gelişmeleri hayretle izlediğine eminim. Zira K. Irak’ta ‘Kürt Devleti’ kırmızı çizgimiz iken ve daha bunu çözememişken, şimdi de başına ‘Büyük Kürt Devleti’ sorununu aldı. Suriye’deki gelişmeler gösteriyor ki Kuzey Suriye, K. Irak ile birleşerek, Büyük Kürt Devleti kurulmak isteniyor.
Tayyip Erdoğan ayıkla pirincin taşını… Ama pirinci bulmak için Dimyat’a mı gidersin yoksa, Halep’ten geri mi döner de evdeki bulgurun peşine düşersin bilinmez.
Aşağıda okuyacağınız yazı 2010 yılında yayınlanan TEKTAŞIN KANI adlı kitabıma aittir.
K. Irak’ta yıllarca beslediğimiz Barzani ve ailesine ait bilgilerin yanı sıra ilişkileri de anlatılmaktadır.
**********
İSRİAL’İN K. IRAK’TAKİ UŞAĞI: YAHUDİ BARZANİ
Irak'ın kuzeyinde yüzyıllardır yaşamakta olan Kürt Yahudileri, İsrail ile önemli bir akrabalık bağı kurar.
Dr. A. Medyalı ismiyle kaleme alınan Kürdistanlı Yahudiler adlı kitapta, “Kürtlerin Ortadoğu'da Yahudilere karşı düşmanlık hisleri beslemesinin hiçbir yararı yoktur. Kürtler Yahudi toplumuyla daha sıcak ilişkiler kurmak durumundadırlar. Yahudi toplumunun demokratik kurumlarını görmezden gelemezler. Yahudi toplumu Ortadoğu'da Kürtlerin doğal ittifakçısıdır ” der.
Hürriyet Gazetesi’nde yayınlanan bir haber, K. Iraklı Kürtlerin içinde en meşhur olan Barzani ailesinin Yahudi olduğu ve aile içinden birçok haham yetiştiğinden söz ediyordu. Sefa Kaplan imzasıyla çıkan haber şöyle:
Barzani Ailesi'nin Yahudi olduğu ortaya çıktı [110]
Muhtemel bir savaşta Türk askerinin Kuzey Irak'ta yer almasını istemeyen Barzani Ailesi'nin, Kürt Yahudisi olduğu ve ailenin pek çok haham yetiştirdiği ortaya çıktı.
Kendisi de bir Kürt Yahudisi olan UCLA öğretim üyesi Prof. Yona Sabar, yazdığı kitapta bu iddiaları doğruladı. Tarihçi Ahmet Uçar da, Osmanlı arşivlerinde, Sallum Barzani adlı bir hahamın önce Selanik'e, arkasından da Kudüs'e sürgün edildiğine dair bir belge yayımladı. Bilindiği gibi, Molla Mustafa Barzani ile oğlu Mesut Barzani, İsrail'le kurduğu iyi ilişkilerle tanınıyor ve İsrail öteden beri Irak Kürtleri'nin bağımsızlığını destekliyor.
1982 yılında Yale Üniversitesi tarafından yayımlanan ‘‘The Folk Literature of the Kurdistani Jews: An Anthology (Kürdistan Yahudilerinin Halk Edebiyatı: Antoloji) başlıklı kitap, başlangıçta sıradan bir antropolojik çalışma muamelesi gördü. Kendisi de bir Kürt Yahudisi olan ve Los Angeles'teki Californiya Üniversitesi'nde (UCLA) görev yapan Prof. Yona Sabar tarafından kaleme alınan kitap, büyük çoğunluğu Kuzey Irak'ta yaşayan Kürt Yahudileri'nin hayatına ışık tutuyordu.
Ancak, Prof. Yona Sabar'ın kitabında daha ilginç bilgiler de vardı. Bunlardan en önemlisi de Barzani ailesi ile ilgiliydi. Prof. Sabar'ın verdiği bilgiye göre, 16. ve 17. yüzyılda bölgede yaşayan ailelerin en ünlülerinden biri Barzani ailesiydi ve bu aileye mensup hahamların kurduğu Yahudi eğitim kurumları büyük bir itibara sahipti. Öyle ki, başta Mısır olmak üzere Ortadoğu'nun muhtelif ülkelerinden buraya öğrenci akını oluyordu. Hatta, Haham Nathanel Barzani, bölgede nadiren görülen zenginlikte bir kütüphaneye de sahipti ve kitapların büyük çoğunluğu da elyazmasıydı. Bu kitaplar, yine haham olan oğlu Samuel Barzani'ye miras kalacaktı. İşin daha da çarpıcı yanı, Amerikan reformcu Yahudileri tarafından tam bir yüzyıl sonra kabul edilecek olan ilk kadın haham da Samuel Barzani'nin kızıydı ve ismi de Asenath Barzani'ydi.
Bir tek aile var
İnternet aracılığıyla konuya ilişkin görüşlerine başvurduğumuz Prof. Yona Sabar, Yahudi Barzani ailesinin kurucusunun 16. yüzyılda yaşayan Haham Samuel Barzani olduğunu belirterek, ailenin sonraki yüzyıllarda Musul, Kerkük ve Erbil yöresinde etkili olduğunu söyledi. Ancak, Barzani ismini taşıyan herkesi Kürt Yahudisi olarak görmenin doğru olmadığını savunan Prof. Yona Sabar, Barzan doğumluların bu isimle çağrıldığını söyledi.
Ancak, tarihçi Ahmet Uçar, Osmanlı arşivlerinde bölgede bir tek Barzani ailesi bulunduğuna dair kayıtların yer aldığını hatırlatarak, günümüz Barzanileri'nin atalarının Yahudi olduğundan şüphe duyulamayacağını ifade etti. Ahmet Uçar, Prof. Sabar'ın, Barzaniler'in ne zaman müslüman olduklarına ilişkin detaylara girmediğini de savundu.
Ahmet Uçar'ın yine Osmanlı arşivinde bulduğu bir başka belge ise 1856 yılında Sallum Barzani isimli bir hahamın, Musul'dan Selanik'e, oradan da Hahambaşılığın özel ricası ile Kudüs'e sürgün edildiğini gösteriyor. Uçar'ın ifadesine göre, ‘‘Kudüs'e Yahudi iskánı ile tereddütler olduğu için; Hariciye Nezareti'nin de görüşü alınarak 29 Şubat 1856'da Hahambaşı'nca verilen dilekçe Osmanlı hükümetince 11 Nisan'da görüşülerek uygun bulunmuş ve Sallum Barzani 20 Nisan 1861'de bir irade ile Kudüs'e sürülmüştü.’’ Uçar, Tarih ve Düşünce Dergisi'nde konu ile ilgili olarak yazdığı yazıda şöyle devam ediyor: ‘‘Mustafa Barzani'nin yıllar sonra kurduğu ilişkiler, hahamlarla Sallum Barzani ailesi arasındaki ilişkilerin yıllarca sürdüğünü göstermektedir. Molla Mustafa Barzani, 1950'den beri sık sık ziyaret ettiği İsrail'de her zaman Kuzey Irak kökenli, Kürtçe konuşan bir Yahudi hahamın evinde kalmaktadır: Haham David Gabay.’’
Ailede pek çok ünlü haham var
Siz Yahudi Kürtler konusu ile ne zaman ilgilenmeye başladınız?
- Batılı seyyahların Kürtçe konuşan Yahudiler'den söz edildiğini görüyorsunuz. Ben bunu okuyunca, Başbakanlık Arşivi'nde, bölgedeki yerleşime ilişkin araştırmalar yaptım ama uzunca bir süre bununla ilgili herhangi bir evrak bulamadım. A. Medyalı isimli birisinin yazdığı ‘‘Kürt Yahudiler’’ isimli bir kitaba rastladım. Faik Bulut'un ‘‘Filistin Rüyası’’ isimli kitabında da İsrail'de Kürtçe konuşan Yahudiler'in bir organizasyonundan bahsediliyordu. Araştırmalarım sonucunda, Kuzey Irak'tan İsrail'e göçler yaşandığını tesbit ettim. Bugün İsrail'de geniş bir Kürtçe konuşan Yahudiler topluluğu mevcut.
Peki ya Barzani ailesi?
- Barzani ailesi ile ilgili ilk iddiaları da Amerika'da yaşayan ve kendisi Kürtçe konuşan bir Yahudi olmakla kalmayıp bu konuda uzman olan Prof. Yona Sabar'ın bir kitabında rastladım. Prof. Sabar, Barzani ailesinden gelen hahamların bölgede dini çalışmalar yaptıklarını söylüyordu. Bunun üzerine ben Barzani ailesinin kökenlerini araştırmaya başladım.
Ne buldunuz?
- Bir defa bölgede Barzani adıyla bilinen tek bir aile var. Bu aile, Kuzey Irak''taki Barzan köyünde yaşıyor. Osmanlı Arşivi'nde çalışırken, bu aile ilgili bir belge buldum. Bu belgede, 1855-56 yılında bu köyün mensuplarından Sallum Barzani adlı bir hahamın önce İstanbul'a, arkasından Selanik'e sürgün edildiği belirtiliyor.
Başka bir belge veya delil var mı elinizde?
- Molla Mustafa Barzani, ilk kez 1967 yılında İsrail'e gidiyor. Kendisini kabul eden İsrail Savunma Bakanı Moşe Dayan'a, hediye olarak bir 'Kürt hançeri' ile birlikte, Kerkük petrol rafinelerinin planlarını da getiriyor. Mart 1969'da yapılan bir operasyonda da Barzani-Mossad işbirliğiyle Kerkük rafinerileri bombalanıyor ve çalışamaz hale getiriliyor.
Barzani aşiretinin Yahudi kökenli olduğunun anlaşılması, bölgeye ve tarihe bakışımızda değişikliklere sebep olabilir mi?
- Olmaz mı? Tevrat'ta ‘‘Vaadedilmiş Ülke’’ olarak Nil'le Fırat arasının işaret edildiğine dair yorumlar vardır. Ayrıca, Barzani ailesi sürekli Mehdi çıkartmaktadır. Yahudilik'te de Mehdilik çok önemlidir. Ama bir yanlış anlaşılma olmasın. Ben bütün Kürtler Yahudi'dir filan demiyorum.
MOSSAD BARZANİ İLİŞKİSİ
Türk gazeteciliğinde asla yeri doldurulamayan Uğur Mumcu, yazdığı yazılarla her zaman gündem oluşturmasını bilmişti. Ülkemiz üzerine inen sis bulutunun ardında yatanları, bir bir gün ışığına çıkaran Mumcu, Cumhuriyet Gazetesi’ndeki köşesinde yazdığı yazıda, MOSSAD-Barzani ilişkisini açıklıyordu. Yazılarında her zaman belge gösteren ve deliller sunan Mumcu, derin ilişkileri açığa vurduğu için, acımasız bir suikasta kurban gitmişti. Suikast daha sonra ise İran’a havale edildi. Oysa Mumcu İran ile ilgili herhangi bir yazı yazmamıştı.
Mumcu’nun 7 Ocak 1993 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi’ndeki yazısını aynen veriyoruz:
“Ortadoğu’nun karanlık bir kuyu olduğu her gün biraz daha anlaşılıyor. Kanıtlanan son ilişki MOSSAD-Barzani ilişkisidir. MOSSAD, İsrail Devleti’nin gizli istihbarat örgütüdür. Bu örgütün, Kürt lideri Molla Mustafa Barzani ile ilişkileri olduğu söylense daha önce kim inanırdı?
Barzani’nin CIA ile ilişkisi artık belgelendi. Kimse bu ilişkiye, “Hayır olmadı” diyemiyor. CIA-Barzani ilişkileri biliniyordu da MOSSAD-Barzani ilişkileri bilinmiyordu. MOSSAD’ın Barzani ile ilişkileri Londra ve Sydney’de yayınlanan 'Israel’s Secret Wars-A History of Israel’s Intelligence Services' adlı kitapta sergileniyor. Kitap, İngiliz The Guardian gazetesinde 1984 yılından bu yana Tel-Aviv muhabirliğini yapan Ian Black ve Washington’daki Brooking Enstitüsü’nde çalışan öğretim üyesi Benny Morris tarafından yazılmış.
Kitapta MOSSAD-Barzani ilişkileri, İsrail Dışişleri Bakanlığı ve MOSSAD yazışmalarına dayanılarak açıklanıyor. Önsözde, kitabın yayından önce İsrail ordu yetkilileri tarafından da incelendiği yazılıyor.
Kitapta 1967 Arap-İsrail Savaşı’ndan sonra, MOSSAD’ın Kürtlerle ilişki kurduğu (sh.327) , Mısırlı ünlü gazeteci Hasan el-Heykel’in İsrailli subayların Kürtler aracılığıyla Irak’tan radyo bağlantıları kurduğunu 1971 yılında açıkladığı anlatılıyor. 1969 yılı Mart ayında Kerkük petrollerine yapılan saldırının da İsrail tarafından yapıldığı açıklanıyor.
1972 yılında imzalanan Sovyet-Irak Dostluk Antlaşması’ndan sonra İran Şah’ı ABD Başkanı Nixon ile gizli görüşme yapıyor; bu gizli görüşmeden sonra CIA tarafından “Kürdistan Demokratik Partisi”ne üç yıl içinde 24 milyon dolar gönderiliyor.
Barzani’nin Irak rejimine karşı ayaklandığı yıllarda, ABD-İRAN-İSRAİL üçlüsü bu ayaklanmayı destekliyor. Barzani-ABD ilişkileri, ABD Dışişleri eski bakanı Henry Kissinger eliyle yürütülüyor. MOSSAD-Barzani ilişkileri de İsrail’in Tahran’daki askeri ateşesi Yaakov Nimrodi (MOSSAD Ajanı) aracılığı ile gerçekleşiyor. Nimrodi’nin üstlendiği görev ilginç; Nimrodi Sovyet silahlarının Barzani’nin eline geçmesinde rol oynuyor. (sh. 328-329) Kitapta, MOSSAD’dan Kürtler’e 50 bin dolar para verildiği, ABD kaynaklarına dayanarak açıklanıyor. (sh.328)
70’li yıllardaki bu ilişkiler bugün sürüyor mu? Kitaba göre sürüyor. “Körfez Savaşı” sırasında Irak’ın attığı Scud füzelerinin Tel-Aviv’e düşmesi üzerine bu ilişkiler yeniden başladı. (sh.521) Baba Molla Mustafa ile kurulan ilişkiler, şimdi de oğul Mesud Barzani ile sürüyor. MOSSAD, Barzani’ye Avrupa kahvelerinde çekler vererek bu desteği sürdürüyor.
Kitapta, Mesud Barzani’nin İsrail’e gizlice giderek yardım istediği yazılıyor. Bu ilişkiler sürüyor ve anlaşılıyor ki daha da sürecek...Gizli yollarla sürecek, açık yollarla sürecek...İlgi belli...İlişki de belli...
Kürtler sömürgeciliğe karşı bağımsızlık savaşı yapıyorlarsa ne işi var CIA ve MOSSAD’ın Kürtler arasında? Yoksa CIA ve MOSSAD, antiemperyalist savaş veriyorlar da dünya bu savaşın farkında değil mi?”
İSRAİL PKK’YA DA DESTEK VERİYOR
1965'li yıllara dayanan İsrail-Kürt ilişkisi, PKK'nın ortaya çıkmasından sonra K.Irak'ta daha farklı bir boyut almıştı. Türkiye ile birçok askeri iş birliği anlaşması imzalayan İsrail, açık bir şekilde PKK’yı da desteklemekten geri durmadı.
1983 yılında İsrail Dışişleri Bakanı Yitzhak Şamir Türkiye'nin Kuzey Irak'ta gerçekleştirdiği sınır ötesi harekât ile ilgili olarak görüşlerini soran Brüksel'deki gazetecilere verdiği cevapta; Türkiye'yi "Kürdistan'ı işgal altında tutan devletlerden biri" olarak tanımlamış ve şöyle devam etmişti: "Ama bu işgalci devletler hiçbir şey dinlemedikleri için, Kürt halkının bağımsızlık mücadelesi bir türlü sonuca ulaşamamaktadır."
2006 yılında Aksiyon Dergisi'nde yayınlanan haberde PKK'nın içinde güç savaşı olduğu belirtiliyor. Haberde örgütün ikiye ayrıldığını bunlardan bir grubun, Yahudi Kürtlerin yaşadığı bölgeye yerleştiğini söylüyor:
“Örgütün ağır silahlı kanadını kontrolünde bulunduran Halk Savunma Güçleri (HPG) sorumlusu Cemil Bayık ile Murat Karayılan arasındaki çekişme örgütü iki parçaya ayırmış durumda. Bayık’ın, hareketlilikle birlikte ekibini Zaho’ya yakın yerleşim yerlerine çektiği belirtilirken, Karayılan’ın da grubunu Erbil tarafındaki Akre ve Kürt Yahudilerin yaşadığı alan olarak bilinen Berzenci bölgesine taşıdığı belirtiliyor. Türk askerinin muhtemel bir Kandil operasyonu, boş bir alana yapılacağı için başarısızlıkla sonuçlanması kuvvetle ihtimal. Teröristler gelişmiş köylere saklanırken aynı zamanda Akre bölgesinde bulunan ve Saddam Hüseyin döneminde kışla olarak kullanılan, daha sonra işkence kaleleri olarak anılan yerlerde yaşıyorlar” [111]
İsrail yetkilileri, İsrailli askerlerin K.Irak faaliyetleri için şu savunmayı yapıyor: "Irak'ta hiçbir resmi faaliyetimiz yok. Çift pasaportlu şahıslar ya da oradakilerin akrabaları bazı faaliyetler yürütebilir. Bu, onları bağlar."
İsrail'in Kürt oyunu Türk istihbarat raporlarına da yansıdı: "MOSSAD ile KDP üç yıl önce anlaşma yaptı. Eğitim hem bölgede hem de İsrail'de veriliyor. Peşmergelere ayda 500 bin dolar hibe ediliyor."
Dönemin Dışişleri Abdullah Bakanı Gül, İsrail'in uyarıldığını ima etti, "Çok yakından takip ediyor, uyarıları yapıyoruz. Kerkük hassasiyetimizi herkes biliyor. Oldu bittiye izin vermeyiz" dedi. [112]
Saddam Hüseyin iktidarı döneminde Irak'ın güçlenmesini engellemek için Kürt kartını oynayan İsrail, şimdi de İran ve Suriye tehdidine karşı peşmergelere askeri eğitim vermeye başladı. Türk istihbarat birimleri, zamanında bölgede PKK'ya karşı işbirliği yaptığı İsrail'i yakın takibe aldı. Dışişleri Bakanlığı da konudan duyulan huzursuzluğu, doğrudan Şaron'un başında bulunduğu İsrail hükümetine iletti. [113]
2004 yılında Sabah Gazetesi MOSSAD raporlarına ulaştığını iddia etti ve raporda yer alan bazı bilgilere yer verdi. Rapor, özetle şu bilgileri içeriyor:
* MOSSAD ile KDP, askeri eğitim konusunda kağıt üzerindeki ilk resmi anlaşmayı 2001 yılında yaptı.
* Eğitim hem bölgede, hem de İsrail'de yapılıyor.
* Peşmergelere ayda 500 bin dolar hibe veriliyor.
* Eğitime Barzani'nin yakın akrabaları da katıldı.
* Bölgedeki MOSSAD ajanlarının çoğu Kürt Yahudisi.
* Eğitim verenlerin tamamı lehçelerine kadar Kürtçe biliyor.
* Peşmergelere verilen eğitim, bölge ülkeleri ile ilgili genel bilgileri de sağlıyor. [114]
DİPNOT
[110] Barzani Ailesi'nin Yahudi olduğu ortaya çıktı/Sefa Kaplan/Hürriyet/18 Şubat 2003
[111] PKK’ya Yahudi Kürtler kucak açıyor/Haşim Söylemez/Aksiyon sayı:595/1 Mayıs 2006
[112] İsrail'den komik savunma/Zeynep Tuğrul-Işıl Abışgil/Sabah/22 Haziran 2004
[113] [114] Mossad, Kuzey Irak'ta cirit atıyor /Zeynep Tuğrul-Işıl Abışgil/Sabah/22 Haziran 2004
(TEKTAŞIN KANI, Kemâl Kaplan, Stigma 2010, s.249-260)